 |
| İsmail Enver-Enver Paşa |
Bu müzeyi ilk defa orta okul sıralarında ziyaret etmiş ve o yayı gördüğümden beri diğer yaylardan farklı olmasıyla kafamı kurcalamıştır hep.
Araçlarda kullanılan makaslı yada yaprak yay diye adlandırılan bir süspansiyon sistemini andıran bu yay;kullanılan malzeme ve özellikle tasarımcısı durumunda olabilecek ünlü sahibi dolayısıyla onu çok nadir ve özel bir yay durumuna getirmektedir.
 |
| Enver Paşa'nın Yayı-Askeri Müze-İst. |
Bu yay bazı şaşırtıcı özelliklere sahip.Araç makas-yaprak yay sistemlerinde yaprak halindeki yayları bir arada tutan, 'kelepçe' denilen bir parça mevcuttur ve bu parça Enver Paşanın yayı için geliştirilerek uygulanmıştır.
 |
| Yay Üzerindeki İki Güzel Tasarım |
Yaydaki kelepçeler resimdeki gibi yayın sırt kısmındaki ilave bir bükümlü şerit vasıtasıyla hem sabitlendiği gibi,aynı zamanda da bir miktar kuvvetde sağlanmaktadır.Bu şerit yay kabzasının altından geçerek diğer kanada da aynı şekilde uzanmaktadır.Bükümlerin düzgünlüğü,işçilik çok hoş.Ayrıca,yay uzun ve asimetrik değil.
Buna benzer bir tasarım yay başlarında da var(Sarı bölge).Yay başlarına dikkat ederseniz eğer;bir ucu yay başına girmiş, diğer ucuda 'U' şeklinde büküldükten sonra tekrar bir bükümle kiriş durumundaki tel oluğa düğümlenerek sabitlenmiştir.
Yıllarca bakışlar altında gizemini korumuş olan bu yay aslında bir kanıt durumundadır da aynı zamanda.Nasıl mı?....
Her okçu kullandığı yayın kabzasında,okun geçtiği ve bizde 'tir geçimi' diye tabir edilen bu bölge üzerinde ok aşımına dayalı bir iz bırakır.Ok zamanla bu bölgedeki deriyi ve hatta önlem alınmazsa yay malzemesini tabir-i caizse 'yemeye' başlar ve pek hoşa gitmez.Bu bölgeyeyi koruma maksadıyla deri,yapıştırıcı ve hatta metal plakalar bile yapıştırılır günümüzde.Çünkü bu durum Nasrettin Hoca'nın hikayesindeki bindiği dalı kesmesine benzer. :)
Ve kabzedeki bu izlerden de okçunun baskın gözünü de hesaba katarak bir Okçunun Başparmak mı yoksa Üç parmak mı çektiğini rahatlıkla anlayabilirsiniz.
 |
| Kabzadaki 3 Adet Ok Aşındırma İzi |
erime-aşınma oluşmuştur.İşte bu durum bana ait bir yay için kanıttır.
1.Kanıt:
Yukarıda görmüş olduğunuz Enver Paşanın yay kabzasında bulunan kanıt izi kırmızı daire ile işaretledim.Bu bölgede 3 adet aşınma izi var ve en derin olanı en alttadır.
İşaretlerin kabzanın sol tarafına ait olduğunu düşünmemin sebebi:
Ok'un en çok en derin aşınma izinin bulunduğu alanda kullanılmış ve sarı işaretli kabza bölgesi bazen biraz daha yukarıdan kavranması (yada okun yukarı doğru hatalı hareketiyle) ile ok çıkışları biraz daha yukarıdan yapılmıştır.
Bunun diğer bir sebebi rahatsız bir kabza tutuşu sebebiyle her bir atış sonrasında elin daha yukarıya,yani rahata erme çabası da olabilir.(Ok şaftı yumruğa dayandığından dolayı daha aşağı inemez,dolayısıyla kabzayı daha alttan zedeleyemez)
 |
| Enver Paşa'nın Yayı- Kabza Detay |
Ayrıca,Paşa'nın oku yayın tam ortasından fırlatma amacını güderek,yaya sanki bir Arbalet-Kundaklı yay muamelesi yaparak atışta kusursuzluğa ulaşma çabası içinde olduğu görülüyor.Bu kavrama şeklinin alt parmakların dışarı taşmasına da sebep olduğu gayet açıktır.
Tabiki 1.Kanıtın geçerliliği içinde yayın sol el ile kavrandığının da kanıtlanması gerekiyor.Öyleyse,..
2.Kanıt:
Yayı sol el ile kavrayan,kirişi sağ eliyle çeken bir okçunun baskın gözü de sağ göz olmalıdır.Paşamızın baskın gözünü belirleyebilmek amacıyla aşağıdaki resmi buldum.
 |
| Enver Paşa'nın Baskın olan Sağ Gözü |
Netice olarak,
Enver paşa'nın kabzayı tam ortadan değilde sıradışı bir şekilde,epeyce aşağıdan sol el ile kavradığını,sağ el 3 parmak ile kiriş çektiğini,yayının ise ilginç bir modern yay tasarımı olduğunu söyleyebilirim.
Sevgi ve Saygılarımla,
Mehmet Gölhan
