YAY KABZALARINDA MUŞAMBA-BALMUMLU BEZ KULLANIMI

 

Yay Kabzasına Balmumu Muşamba Uygulaması

Uzun bir süredir denemekte olduğum bir malzemeden bahsedeceğim.Bu malzeme Osmanlının daha çok menzil okçuluğunda kullandığı ve kaynak kitaplarda puta yada tirkeş yaylarında menzil yaylarına nazaran daha kalın kabzalara sahip olduğundan dolayı pek kullanılmadığından yada sadece kabzayı ele uydurma amacıyla kullanıldığından bahsedilir.Oysa Muşambanın bir faydası daha vardır ve bu Ünsal Yücelin Türk Okçuluğu adlı kitabının Kabza Sargısı(Muşamba) sf.306 da Tayboğanın Kabza Meşininden bahsettiği yazılıdır ve bu meşinin soğuk havada sıcak tuttuğunu,sıcaktada terlemesini önlediğinden bahseder.Elde sadece bir örnek bulunduğundan bahsedilip ve yazarın ''belkide çokça kullanılmadığı''yorumunu yapmasıyla birlikte (Kabza sargısıyla alakalı Topkapı Sarayında sadece bir örneğin olmasına karşılık,kitapta hiç Muşamba sargılı bir yay fotografının yada varlığından bahsedilmemeside enteresandır) aklımıza,acaba kabza meşininden sonra rağbet gören MUŞAMBA mıdır? diye bir soru gelmez mi?

Buradaki bir diğer mevzuda,
Müzelerdeki,internetteki  fotografları araştırdım ve bir çizim dışında hiç bir şey göremedim.Hatta müze çalışanlarına dahi depolardaki yayların kabzalarında bir bez(muşamba)sarılı olup olmadığını dahi sordum ve görmediklerini söylediler.
Peki neden eldeki bütün menzil yaylarının kabzaları çıplaktır?,acaba sergilerken görüntü olarak problem yarattıklarındanmı söküldüler,kolleksiyonerlermi söktü,neden?...Depolardaki bütün yaylar sergilenmiyor,kim uğraşsın yada orjinalliğini neden bozsun,değilmi?Sonuç olarak,bu dahi bir araştırma konusudur.Oysa elde kalan sadece kaynak kitaplardaki sarım açıklamaları ve örnek yok,garip.

Yaz aylarında yay kullananlar bilir,kabza tutan avucumuz devamlı terler ve atışımızı bozarak yada bizi elimizden kayıp gidecekmiş gibi tedirgin eder.Üstümüze başımıza silerek kurulamaya çalışırız,belki pudralıyanlar bile olmuştur.Bu rahatsız edici durum sonrasında aklıma Osmanlının kullandığı  MUŞAMBA geldi ve yapımı dışında pek araştırma yapmadan yukarıdaki resimdeki gibi sarıp kullanmaya başladım.Eldeki yağlanmayı giderdiği gibi el ısısıyla yumuşayıp hafifçe el formunu alıyor ve elinizde kaymayan,rahatsız etmeyen bir kabza oluşuyor.(Sargı şeklim menzil okçuluğundaki gibi değil,sanki bir tenis raketi kabzası gibidir)
Ben balmumunu aktarlardan aldım ve sıcak su kabında çift kazan(double boiler) da erittiğim balmumu içine şerit halinde kestiğim patiska-kumaşı daldırarak iyice emdirdim.Kapdan çıkarıncada zaten balmumu hemen donmaktadır.Sonrasında da fönle hafifçe eriyinceye kadar ısıtıp kabzaya kapladım.

Peki bu konudaki merakım bittimi?bitmedi. :)
Kendi kendime ''Peki neden bu balmumu avuçta bir rahatlama sağladı'' diye düşünüp Balmumu hakkında İnternetten araştırma yapmaya başladım.Balmumunun aydınlatma mumu yapımında kullanıldığını biliyordum ama onun genzi ve gözleri yakmayan tek ve geçmişten gününmüze çok kıymetli bir mum malzemesi olduğunu bilmiyordum doğrusu.
A vitamini içerdiği,gıcığı önlediği ve çiğnenebilmesi.El kremi hammaddesi olarak çok kullanıldığı,cildi pürüzlerden,çatlaklardan ve YAĞDAN ARINDIRDIĞI nı okudum ve netice olarak,hiç bir şeyin rastlantıyla oluşmadığını görüp,günümüzün modern Tenis raketi sargılarını-bantlarını hatırlatan Osmanlının yay kabzası muşambalarına olan bakış açım bir hayli değişti diyebilirim.

Sevgi ve saygılarımla,
Mehmet Gölhan

Yay Kabza Muşambası