 |
| Osmanlı Bilek Siperi Replikası |
BİLEK SİPERİ TASMASININ YAPIMI:
Tasma,sahip olduğu toka ve kayış vasıtasıyla bilek siperinin yumruğa sabitlenmesini sağladığı gibi,siper oluğunun da doğru bir şekilde konumlandırılmasını sağlayan önemli bir parçadır.Telhiste siperin tasmaya tespiti işine de 'mesekalama' demişler ve aşağıdaki Telhis açıklamalarından da anlayacağınız gibi bu safhanın çok önemli olduğu görülmektedir.
''Tasma şeridi öyle bağlanmalı ki siper başını ne kabzaya çekmeli,nede şast'a.Gerekirse bu durumun bir hoca tarafından gözlenmesi''
''Yay,siper ve okun atış yapmadan uyumunun incelenmesi,okun oluk içinde 'atış yerine' dikilmeden rahatça çalıştığının görülmesini tavsiye etmişler''
Ve gene telhiste siperde tüm bu şartlar sağlanıyorsa,herhangi bir atış bozukluğunda direkt olarak hatanın 'vücudta' olduğuna kanaat getiriliyor.
Tasma,okçunun yumruk yapısına göre yapılması gereken 'kişiye özel' bir tespit aracı.Şablonunu verdiğim tasma bana tam uyacağı gibi bir başkasının yumruğuna uymayabilir ve neticede siper oluğunun yanlış konumlanmasına sebep olur.Buradaki amacımız,Osmanlının makbul kabul ettiği 'yakın kesdirme' olayını gerçekleştirebilmek.
Daha evvelki yazımda sizlere,Siper oluğunun 'Tir Geçimine' yönlendirilmesine karşı duyulan hassasiyetin aklımıza 'siper acaba hedef okçuluğunda da yani puta okçuluğunda da kullanılıyormuydu?' düşüncesini getirdiğinden bahsetmiştim.Siperle yaptığım hedef atışlarındaki karalılık bunu doğrular niteliktedir.
Ben tasma yapımında hurda bir deriyi şablona göre kestikten sonra elime uyguluğuna bakıp gerekli düzeltmeleri de yaptıktan sonra,bunu asıl yapacağım tasma derisinde şablon niyetine kullandım.Böylece tasma derisi ebadından hem emin olmuş olursunuz,hemde kaliteli derinizi israf etmemiş olursunuz.Tasma derisinin yumruk üzerinde zayıf kalmaması da önemlidir ve siper oluğunun yumruk üstünde mümkün olduğunca 'katı' bir halde duruşunu sağlayacak kalınlıkta olmalıdır.Çünkü yumruk üzerindeki sallanan bir oluk,okun kabzaya yönlenmesine sebep olabilir.Derinin ele temas eden yüzeyinde orjinal tasmalarda olan kadife kumaş yerine ben yumuşak bir koyun derisi kullandım.Üst ve alt deriyi birbirlerine yapıştırmadan evvel,araya şerit denen genellikle dokuma kumaştan yapılmış(ben deri kullandım) yardımcı şeritin yerinin kesinleşmeden temelli yapıştırılmaması gerekiyor.Yukarıda Telhis te geçen ''Tasma şeridi öyle bağlanmalı ki....'' açıklamasındaki şartları sağlamalıdır.Tasma tokası olarak ben saat tokası kullandım ve tasmanın üst ve alt derilerini kauçuk esaslı bir yapıştırıcıyla yapıştırdım.
Tasmayı bu durumda elimize tokalıyalım ve Siper oluğunun pozisyonunu istenilen şartlara göre belirleyelim.Şablon üzerinde gördüğünüz iki kesik çizgi hattı,benim için uygun olan siper oluk hattıdır.Sizde kendinize göre bu hattı belirlemelisiniz.Oluğu yayın kabzasındaki 'Yakın kesdirme' maksadıyla 'Tir geçimine' yönlendirmek için siper altını yükseltme veya sağa-sola döndürme usulüyle müdahele etmeniz gerekebilir.
 |
| Bilek Siperi Oluğunun Kabzadaki Tir Geçimini Gösterir Pozisyonu |
Osmanlı siperi tasmaya geçici olarak yapıştırmayı ve gerekirse tekrar sökülerek doğru yerine yapıştırılmasını önermiş.Ben bu iş için 'Çift Tarflı Bant' kullandım ve yerinden iyice emin olunca da oluk hattını deri üzerine çizdim ve bu bölgeye oluğu yapıştırdım.Osmanlı yapıştırıcı olarak 'Balık tutkalı' kullanmış.Ben yapıştırıcı olarak gene 'kauçuk esaslı' yapıştırıcı kullandım.
İncelediğim siperlerde gördüğüm tasma derisiyle siper arasındaki açılmalardan,Osmanlının da siperin baş parmak kemiğine dayandığı eğimli bölgede deriyle siperin ayrılması problemini yaşadıklarını gördüm.Bunun sebebi siper oluğu altındaki baş parmak eğiminin uygun olamaması neticesinde tasmanın tokalanması sırasında yapıştırıcıdan kurtulması olabilir.
BİLEK SİPERİYLE ALAKALI GÖRDÜĞÜM BAZI STANDART VE ÖZELLİKLER:
1)Kabzaya bakan siper oluğunun eğimi,kuyruk kısmının aksine tabla yüzeyi hizasına ve hatta biraz altına kadar inebiliyor.Yani,tabla eksenine göre siper kuyruğu daha yukarıda duruyor.
 |
3)Siper kuyruğuysa tabla sonundan 2-3mm daha ileride konumlanmış.Daha evvel bahsettiğim ve Telhiste geçen okun siper kuyruğundan aşağı düşmesi durumunda oku siperle tabla altına sürebilir.
4)Siperlerin oluk kenarları bir bıçak ağzı kadar keskin olmasa da çok ince olarak yapılmışlar.Buda ilginçtir çünkü siper oluğunu bu kadar ince bırakmak oluğu narinleştiriyor.Bu kadar ince kenarlı oluğun faydası nedir?
5)Çok süslü olan siper tasmalarında gördüğüm baş parmak kumaş şeritlerindeki basit el dikişleri,tasmaların standart olarak belli boylarda üretildiklerini ve ele uygun bulunan tasmanın seçilerek okçunun kendi siperine yapıştırdığını ve baş parmak kumaş şeritini de kendi parmağına göre basitçe el dikişiyle ayarladığını çağrıştırıyor.
UYARI:
Bilek Siperlerinin,özellikle yeteri kadar ustalaşmamış aceleci okçular için tehlike oluşturabileceği uyarısını yapmak zorundayım.Çünkü kabza gerisine kadar çekilen bir menzil oku yanlış bir bırakış yada vücut hareketi neticesinde kabza yada siperden sekerek tehlikeli durumlar yaratabilir.Ben siperimden iyice emin oluncaya kadar büyük bir koruma gözlüğü taktım ve ilk atışlarımı bu şekilde yaptım.Aslında koruyucu bir maske daha da iyi olacaktır.Gerçi Osmanlının bu tür kazalarda yaşadığı en büyük hasar,okun tablaya yada yumruğa zarar vermesiyle sonuçlanmış.Ama Siper kullanımının o dönemlerde revaşta olduğunu ve Kemankeşlerin ustalıklarını da göz önüne alırsak,bizim daha da tedbirli olmamızda fayda var.
Mehmet Gölhan
